Dorisch Kapiteel
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Het Dorische kapiteel is het bovenste, onversierde deel van een Dorische zuil, kenmerkend voor de oudste Griekse bouwstijl. Het bestaat uit een ronde echinus ('kussen') en een vierkante dekplaat, de abacus, en rust direct op de zuilschacht zonder basement.
Omschrijving
Het Dorische kapiteel is een essentieel onderdeel van de Dorische orde, een van de drie klassieke Griekse bouworden die bekend staat om zijn robuuste en eenvoudige karakter. Het kapiteel vormt de overgang tussen de zuilschacht en het hoofdgestel, dat bestaat uit de architraaf, fries en kroonlijst. De echinus is een kussenvormig element dat onder de abacus ligt. De abacus is een vierkante dekplaat die direct op de echinus rust. In tegenstelling tot de Ionische en Korinthische kapitelen, is het Dorische kapiteel sober en mist het uitbundige versieringen zoals voluten of acanthusbladeren. Dit draagt bij aan de statige en strakke uitstraling van de Dorische zuil.
Onderdelen
Het Dorische kapiteel bestaat uit twee hoofdonderdelen: de echinus en de abacus. De echinus is een rond, kussenvormig deel dat direct op de zuilschacht ligt. Bovenop de echinus bevindt zich de abacus, een vierkante dekplaat. Soms is er onder de echinus nog een kort, halsachtig deel aanwezig, het hypotrachelion, met daaronder ringen, annuli genaamd. Het Dorische kapiteel mist een basement en staat direct op de stylobaat, de bovenste trede van de trapfundering.
Kenmerken en Toepassing
De Dorische orde, gekenmerkt door zijn eenvoudige en robuuste zuilen met dit type kapiteel, is de oudste van de Griekse bouworden en ontstond rond de zevende eeuw v.Chr. De zuilen zijn vaak voorzien van verticale groeven, cannelures genoemd. De Dorische orde werd veel toegepast in tempels in het Middellandse Zeegebied, zoals de Tempel van Hera in Paestum en het Parthenon in Athene. De Romeinen namen de Dorische orde over, maar pasten deze soms iets aan, bijvoorbeeld door wel een basement toe te voegen of het kapiteel van lichte versieringen te voorzien.
Vergelijkbare termen
Ionisch Kapiteel
Gebruikte bronnen: